بررسی ساختهای سببی ساخت¬واژی زبان فارسی

Authors

علی درزی

فاطمه کرمپور

abstract

از آنجائی­که مطالعات چند دهه اخیر در­خصوص معنای محمول با نگاشت مستقیم ساخت رویدادی در نحو و معنا قادر به توجیه پدیده­های زبان­شناختی بسیاری گردیده است، در مقاله حاضر نیز به پیروی از دیدگاه­های تجزیه محمولی به بررسی ساخت­های سببی ساختواژی می­پردازیم و با بهره­گیری از آزمون قید تکرار «دوباره» نشان خواهیم داد که برخلاف برخی مطالعات پیشین که شکل­­گیری این­گونه محمول­ها را به حوزه واژگان محدود ساخته­اند و قائل به ساخت نحوی ساده­ای برای محمول­های سببی­ساختواژی شده­اند؛ این­گونه ساخت­ها همگی در حوزه زایای نحو شکل گرفته­اند و حاوی ساخت رویدادی پیچیده­ای می­باشند. بر اساس واقعیت مرتبط با قید «دوباره» می­توان نتیجه گرفت که سببی ساختواژی ساده قابل تجزیه به دو رویداد علت و نتیجه است. آزمون مبتنی­ بر این قید نشان می دهد که شکل گیری تمام سببی های ساختواژی با تکواژ آشکار «ـ ان» در نحو صورت می پذیرد. علاوه بر آن عدم رفتار یکپارچه این ساخت­ها در خصوص قیدهای حالت به اندازه ساختی برمی­گردد که هسته سبب به عنوان متمم خود برگزیده است که خود منجر به تمایز میان ساخت­های سببی عاملی و غیرعاملی می­گردد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تناوب سببی در زبان فارسی

در این مقاله تناوب سببی در زبان فارسی مورد بررسی قرار می­گیرد. با بررسی داده­های فارسی نشان داده­ایم فعل‌های ضدسببی در بازنمایی واژگانی خود بر وجود مؤلفه سبب و موضوع خارجی دلالت می­کنند. در ادامه با تحلیل تناوب سببی در چارچوب رویکرد واژگانی- ساختمند نشان داده­ایم تناوب سببی حاصل حضور عبارت زبانی حاوی فعل در دو چارچوب معنایی است که شامل چارچوب سببی و چارچوب ضدسببی می­شود. این دو چارچوب حاصل کانو...

full text

بررسی ساختواژی و معنایی پسوند «-گر» در زبان فارسی

این پژوهش پسوند «-گر» زبان فارسی را از نظر ساختواژی و معنایی بر پایۀ داده­هایی از دو گویش زبان کردی بررسی می­کند. در گویش سورانی این پسوند به صورت «-کَر» به کارمی­رود. در گویش هَورامی، ستاک حال فعل کردن، «-کَر» و در گویش سورانی، «-کَ» است. سورانی یک پسوند «-َر» (-{r)، مشابه پسوند -er انگلیسی، نیز دارد که نقش عمده­اش ساخت اسم فاعل و اسم ابزار است. در مورد ساختواژۀ «-گر»، در این نوشتار دو فرضیه مطرح ش...

full text

ساختهای غیرشخصی مرخم در زبان فارسی: رویکردی شناختی

پژوهش حاضر به بررسی و چگونگی ساخت­های غیرشخصی مرخم در زبان فارسی در چارچوب انگاره دستور شناختی می­پردازد. این نوع از ساخت­ها از یک فعل وجهی و یک مصدر مرخم تشکیل شده­اند. دستور شناختی به دو نوع فعل وجهی ریشه­ای و معرفتی قائل است. در این پژوهش مشخص شد که افعال وجهی به کار رفته در ساخت­های غیرشخصی زبان فارسی از نوع افعال وجهی ریشه­ای می­باشند که گوینده و مخاطب مشخصی ندارند. از آنجا که جایگاه فاعل ...

full text

بررسی الگوهای ساختواژی عربی وارد شده در زبان فارسی

یکی از اطلاعات زبانی که فارسی­ زبانان برای کم­کردن عمق نوشتاری خط فارسی از آن استفاده می­ کنند، آشنایی با صورت نوشتاری و تلفظ کلماتی است که منشأ عربی دارند. هدف تحقیق پاسخ دادن به این سؤال است که آیا کلمات فارسی که براساس الگوهای ساختواژی عربی ساخته شـــده­ اند، از برونداد واجــی آن الگوها نیز تبعیــت می­کنند؟ برای پاسخ به این سؤال باید در واژگان به جســتجوی کلماتی پرداخت که بر اساس الگوهای ساخ...

full text

تصویرگونگی ساخت‌های سببی در زبان فارسی: اصل فاصله

مطالعات گستردۀ انجام‌شده در سه دهة اخیر نشان می‌دهد که ساختار واژی ـ نحوی ساخت‌های سببی در زبان‌های مختلف منعکس‌کنندة ادراک انسان از چگونگی رابطة سبب و نتیجه در رویدادهای جهان خارج است. در این پژوهش، پس از پرداختن به مفاهیم اصلی، ارکان و انواع ساخت‌های سببی (واژگانی، صرفی و مرکب)، در چهارچوب یافته‌های کامری (1989)، دیکسون (2000)، و هایمن (1983)، (اصل تصویرگونگی فاصله)، با استناد به شواهد و داده...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهشهای زبانی

Publisher: دانشکده ادبیات وعلوم انسانی

ISSN 1026-2288

volume 3

issue 2 2013

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023